Kaktüs ve sukulent çiçekleri, estetik görünümleriyle popüler bitkilerdir. Suyu depolama yetenekleri sayesinde kurak koşullara dayanıklı ve bakımı kolaydır. Kaktüsler dikenli yapılarıyla tanınırken diğeri de etli yapraklarıyla bilinir. Her ikisi de sıcak ve güneşli ortamlarda yetişir, ancak farklı türleri farklı bakım gereksinimlerine sahip olabilir. Kaktüsler büyüme süreçlerinde uzun süre suya ihtiyaç duymazlar, sukulentler ise suyu yapraklarında veya gövdelerinde depolayarak su kıtlığına karşı hayatta kalabilirler. Çiçekleri, bitkinin sağlıklı büyüdüğünün bir göstergesi olup estetik açıdan da mekanlara doğal bir güzellik katmaktadır. Ek olarak bilinmelidir ki her kaktüs bir sukulenttir, fakat her sukulent bir kaktüs değildir.
Kaktüs Bakımı
Sıcak iklimlere adapte olmuş, suya dayanıklı bitkilerdir ve bu nedenle fazla suya ihtiyaç duymazlar. Sulama ihtiyaçları, mevsime göre değişir. Yaz aylarında haftada bir sulama yeterliyken kışın sulama daha da azalır. Çünkü bu dönemde dinlenme halindedir. Aşırı sulama, kök çürümesine yol açabileceği için toprak yüzeyi kuruduktan sonra sulama yapılması önerilir.
Doğrudan güneş ışığını seven bitkilerdir. İdeal olarak günde en az 4-6 saat güneş ışığı alacakları bir konumda yerleştirilmelidirler. Yetersiz ışık, bitkinin uzamasına ve zayıflamasına sebep olabilir.
Bunun yanı sıra yetiştirileceği toprak da büyük öneme sahiptir. İyi drene edilmiş, kumlu ve hafif asidik topraklar köklerinin hava almasını ve suyun hızlıca buharlaşmasını sağlar.
Düzenli olarak temizlenmesi ise sağlıklı kalmalarına yardımcı olur. Dikenlerinin arasındaki toprak birikintilerini temizlemek gerekir. Soğuk havalara dirençli değildir. Bu yüzden dış mekanlarda yetiştirilenler kış aylarında don riskine karşı korunmalıdır. İç mekanlarda yetiştirilen için ise ortamın nem seviyesi kritik bir faktördür. Düşük nemi tercih etseler de çok kuru ortamlar da köklerinin sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Sukulent Nedir?
Suyu depolayabilen özel yapılarıyla bilinen bitkilerdir. Zorlu iklim koşullarına dayanıklı olmak için suyu gövdelerinde, yapraklarında veya köklerinde biriktirirler. Bu sayede susuz kalma durumlarına karşı uzun süre dayanabilirler. Sıcak ve kurak ortamlarda doğal olarak yetişir, ancak farklı iklimlere uyum sağlayabilen birçok türü bulunmaktadır. Bu bitkiler etli, kalın yapraklara sahip olup suyun bu yapraklarda depolanmasını sağlar. Ayrıca suyu verimli kullanabilmeleri sayesinde fazla sulamaya ihtiyaç duymazlar ve aşırı sulama nedeniyle köklerinin çürümesi riski bulunur. Farklı renklerde ve şekillerde olabilirler.
Aloe vera, jade bitkisi, echeveria, sedum gibi türler örnek gösterilebilir. Toprağın hızlıca kurumasını sağlamak için kumlu topraklarda yetiştirilir. Bakımı, doğru su dengesi sağlandığında kolaydır. Dekoratif açıdan da oldukça popülerdir. Çünkü estetik görünümleri ve düşük bakım gereksinimleriyle evlerde ve ofislerde sıkça tercih edilirler.
Sukulent Bakımı
Bu bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümesi için birkaç temel faktöre dikkat edilmesini gerekir. Suyu depolama kapasitesine sahip oldukları için aşırı sulama ve nemden kaçınılmalıdır. Sıcak, kuru ve güneşli ortamlarda yetişir. Bakımının başarılı olması için öncelikle en uygun toprağa ihtiyaç vardır. Drene edilen topraklarda daha iyi gelişir. Bu nedenle gevşek ve hafif asidik özellikte olan topraklar tercih edilmelidir. Suyun köklerde birikmesini engellemek için altına iyi bir drenaj katmanı koymak önemlidir. Sulama konusu bakımın en kritik kısmıdır. Köklerinde su depoladıkları için fazla suya ihtiyaç duymazlar.
Toprağın üst kısmı kuruduktan sonra sulama yapılması yeterlidir. Yaz aylarında bu sulama haftada bir kez yapılabilirken kış aylarında su ihtiyacı azalır ve ayda bir kez sulama yapmak yeterli olabilir. Suyun toprağa iyice nüfuz etmesi sağlanmalı, su birikintisinin kalmamalıdır. Yapraklara su kaçmasından kaçınılmalıdır. Çünkü su damlacıkları yapraklarda kalırsa çürümeye neden olabilir. Güneşi çok sever. Günlük 4-6 saat doğrudan güneş ışığına ihtiyaçları vardır. Işık eksikliği, bitkinin uzamasına ve yapraklarının solmasına yol açabilir. Eğer iç mekanlarda yetiştiriliyorsa güney veya batıya bakan pencere önlerine yerleştirilmelidir. Kış aylarında doğal ışık azalacağı için bitkiler ek ışık kaynağına ihtiyaç duyabilir. Aksi takdirde zayıflayabilir ve verimli büyüme göstermezler.
Düşük nem seviyelerini tercih ederler. Fazla nem, yapraklarda da küf ve mantar oluşumunu teşvik edebilir. Bu yüzden bulunduğu ortamın nem oranı düşük olmalıdır. Banyo gibi nemli alanlar bu bitkiler için uygun değildir. Saksıların altında ise yeterli drenaj delikleri olmalıdır, suyun hızla tahliye edilmesi gerekir. Plastik saksılar suyun daha fazla tutulmasına neden olabilirken seramik veya toprak saksılar suyun daha hızlı buharlaşmasını sağlar ve köklerin hava almasına olanak tanır. Ayrıca büyüdükçe saksı değişimi yapılması gerekebilir. Küçük saksılarda sıkışan kökler, büyümesini engelleyebilir. Sağlıklı kalması için düzenli olarak zararlılara karşı kontrol edilmesi gerekir. Haşereler ve mantar hastalıkları gibi sorunlar etkileyebilir. Eğer yapraklarda lekeler, kararmalar ya da yaprak dökülmesi gözlemlenirse bu bir zararlının belirtisi olabilir. Uygun böcek ilaçları veya organik çözümlerle tedavi yapılabilir.
Çoğaltılması ise oldukça basittir. Yaprak veya gövde kesimleri alarak yeni bitkiler yetiştirilebilir. Bu kesimler birkaç gün boyunca kurutulmalı, ardından toprağa yerleştirilmelidir. Kökler birkaç hafta içinde oluşur ve yenileri büyümeye başlar. Çoğaltma sırasında bitkilerin doğal gelişim süreçlerine dikkat edilmesi tavsiye edilir.
Sukulent Kaktüs Çeşitleri ve Fiyatları
Bu bitkiler; büyüklüklerine, türlerine ve nadirliklerine göre farklı fiyat aralıklarında satılmaktadır. Yaygın olan türler daha uygun fiyatlarla bulunabilirken nadir veya özel türler pahalı olabilir. Örneğin, klasik türleri ve yaygın bulunanlar uygun fiyatlarla temin edilebilir. Büyük boyutlu ya da belirli türler, ender bulunan renkleri veya desenleriyle dikkat çeken bitkiler ise yüksek fiyatlarla satılmaktadır. Ayrıca özel bakım gereksinimlerine sahip bitkiler ve özel toprak karışımları da maliyetleri etkileyebilir. Bu iki türün fiyatları; bitkinin büyüklüğüne, yetiştiriciliği ile ilgili zorluklarına ve genel talep durumuna göre değişiklik gösterebilir. Yüksek kaliteli saksılar ve özel bakım için gerekli ekipmanlar da bitkinin toplam giderini artırabilir.
Sukulent Türleri
Sukulentler geniş bir bitki ailesine ait olup farklı iklim koşullarına uyum sağlamak için çeşitli türler geliştirmiştir. Her tür kendine özgü görünümleri, büyüme alışkanlıkları ve bakım ihtiyaçlarıyla farklılık gösterir.
• Aloe vera (Aloe barbadensis miller): İyileştirici özellikleriyle tanınır. Yapraklarından elde edilen jel, cilt yaraları, yanıklar ve çeşitli deri rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır. Güneşli ve sıcak ortamlarda iyi yetişir ve fazla sulamadan hoşlanmaz.
• Echeveria: Rozet şeklinde dizilen, etli yaprakları ve renkli tonlarıyla dikkat çeken bir türdür. Gri, mavi ve mor tonlarında olur. Güneş ışığını seven ve iyi drene edilmiş toprakta yetişen bitkilerdir. Yaprakları su depoladığı için fazla sulama yapılmamalıdır.
• Jade plant (Crassula ovata): Yeşil renk tonlarında görülür. Çoğunlukla "para ağacı" olarak adlandırılır. Bazı kültürlerde bolluk ve refah getireceğine inanılır. Doğrudan güneş ışığını sever ve sıcak ortamlarda sağlıklı büyür.
• Sedum (Stonecrop): Hızlı büyüyen türlerinden biridir. Toprak örtücüsü olarak kullanılır ve kırmızı, sarı, pembe gibi farklı renklerde çiçek açabilir. Kurak ortamlara ve zorlu koşullara dayanıklıdır. Fazla sulanmaktan hoşlanmaz.
• Cactus: Suyu depolayan etli yapraklara sahip olmalarına rağmen dikenli olmalarıyla tanınır. Saguaro, Prickly Pear, Barrel Cactus ve Peyote gibi çok sayıda tür bulunur. Sıcak iklimlerde yetişir ve direkt güneş ışığına ihtiyaç duyar. Aşırı su, kök çürümesine neden olabilir.
• Haworthia: Küçük ve kompakt yapısıyla bilinir. Yeşil veya beyaz-krem renginde şeffaf çizgilerle desenlenmiş etli yapraklara sahiptir. Düşük ışık koşullarında da büyüyebilir. Bu yüzden iç mekanlara uygun olabilir.
• Agave: Büyük, etli yaprakları ve dikenli kenarlarıyla bilinir. Sıcak ve kuru ortamlarda yetişir ve güneş ışığını çok sever. Çoğu türü birkaç yıl boyunca büyüdükten sonra büyük çiçekler açar. Fazla sulamaya dayanıklı değildir ve çoğunlukla doğal iklimlerde, kurak bölgelerde büyür.
• Kalanchoe: Kırmızı, sarı, pembe ve mor renklerinde çiçek açar. Bol ışıkta yetişir. Gölgeye dayanıklı olmalarına rağmen en iyi büyüme için bol güneş ışığına ihtiyaç duyarlar.
• Crassula: Etli yapraklara sahip sarı, kırmızı ve beyaz çiçek açan bir türdür. Yer örtücüsü olarak kullanılır ve kurak topraklarda yetişir. Güneşli ve sıcak ortamları sever, ancak suyu depoladıkları için fazla sulama yapılmamalıdır.
• Lithops: "Yaşayan taşlar" olarak da bilinir. Çünkü yaprakları, taşlarla tamamen uyum içinde olan bir görünüme sahiptir. Afrika'da doğal olarak çıkar ve yerin altında su depolar. Çok az suya ihtiyaç duyar ve güneş ışığını çok severler.
Her biri bakımda farklı ihtiyaçlar ve tercihler gösterse de güneşli ortamlar ve iyi drene edilmiş toprak gerektirir. Az bakım gerektiren ve estetik açıdan hoş bitkiler olup her biri farklı iklim koşullarına uyum sağlamak için evrimleşmiştir.